Rosnący konsumpcjonizm oraz niewystarczająca wiedza na temat ponownego wykorzystania przedmiotów sprawiają, że wiele Polaków gromadzi w swoich domach niepotrzebne rzeczy. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym na zlecenie Gumtree.pl, aż 84% z nas przyznaje, że w ich mieszkaniach zalegają niewykorzystywane przedmioty, a czasem jest ich nawet więcej niż sto.

Na szczęście coraz więcej osób, zwłaszcza młodego pokolenia, zaczyna mieć świadomość znaczenia działań w duchu zero waste i wprowadzać je w codzienne życie. Chcą oni ograniczać produkcję śmieci, segregować odpady i ponownie wykorzystywać rzeczy, zamiast od razu je wyrzucać. Takie podejście wpisuje się w ekologiczne i zrównoważone trendy, które zyskują na popularności wśród Polaków.

Czy możliwe jest, by Polska stała się krajem o gospodarcze obiegu zasobów? Jak wygląda walka z nadmierną produkcją odpadów na rodzimym gruncie? O tym wszystkim więcej w kolejnych częściach artykułu.

Niepotrzebne rzeczy zalegają w polskich mieszkaniach

Zgodnie z badaniem przeprowadzonym przez SW Research, aż 84% Polaków przyznaje, że w ich mieszkaniach zalegają niepotrzebne i nieużywane przedmioty. Co trzeci respondent stwierdził, że liczba tych rzeczy waha się od 1 do 20, a 24% uznało, że jest ich między 21 a 50. Niemal 8% ankietowanych stwierdziło, że posiadają ponad 100 zbędnych przedmiotów.

Analiza ilościowa i struktura wiekowa oraz dochodowa pokazują, że najmniej nagromadzonych przedmiotów mają osoby między 50 a 65 rokiem życia oraz osoby o dochodzie powyżej 5000 zł miesięcznie. Natomiast najwięcej nadmiernych zasobów gromadzą respondenci o najniższych dochodach – poniżej 1000 zł na rękę.

Wśród najczęściej zalegających rzeczy znajdują się ubrania (35%), bibeloty i ozdoby (21%), zabawki (14%), książki (13%) oraz przybory kuchenne (9%). Badanie wykazało także, że mężczyźni częściej przechowują niepotrzebne ubrania (39%) niż kobiety (32%).

Rosnący konsumpcjonizm wyzwaniem dla środowiska

Konsumpcjonizm, zjawisko postrzegane niegdyś pozytywnie, szczególnie po przełomie politycznym 1989 roku, kiedy Polska wkroczyła w erę kapitalizmu, stanowi obecnie istotne wyzwanie dla środowiska. Polacy zapragnęli posiadać coraz więcej dóbr, które wcześniej były niedostępne. Niestety, ten trend nadmiernej konsumpcji ma negatywny wpływ na nasze środowisko.

Na szczęście, coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z niekorzystnych skutków takiego stylu życia. Zmieniają się postawy Polaków, którzy coraz częściej myślą o przyszłości swojego kraju i planecie. Statystyki pokazują, że aż 96% obywateli deklaruje segregowanie odpadów, a recyklingowi podlega 34% śmieci – wciąż zbyt mało, biorąc pod uwagę, że w Szwajcarii odsetek ten wynosi aż 82% dla butelek PET i 94% dla szkła.

Rosnący konsumpcjonizm, będący efektem gospodarki niedoboru w okresie PRL-u, a następnie przejścia do kapitalizmu, stanowi poważne zagrożenie dla środowiska. Obecnie szacuje się, że rocznie wytwarzamy około 2 mld ton odpadów stałych, a za 30 lat będzie to już 3,4 mld ton. Konieczna jest zatem zmiana postaw i przejście na model gospodarki o obiegu zamkniętym, stosowany już choćby w Szwajcarii.

Zero waste Polska – skuteczne metody na ograniczenie odpadów

W Polsce od kilku lat obowiązuje podstawowa segregacja śmieci, jednak ilość odpadów nadal wzrasta. Aby skutecznie ograniczać odpady, warto sięgnąć po sprawdzone metody zero waste. Jedną z nich jest pakowanie żywności do własnych pojemników – sklepy oferujące taką możliwość podają niższe ceny za ten sposób zakupów. Produkty na wagę są również zazwyczaj tańsze niż te w opakowaniach.

Alternatywy dla jednorazowych produktów, takie jak wielorazowe kubki czy butelki, mogą znacznie ograniczyć ilość odpadów. Dodatkowo, nowoczesne rozwiązania stosowane przez producentów ułatwiają segregację i recykling. W sklepach zero waste produkty pakowane są w ekologiczne, szklane pojemniki lub papierowe torebki, co pomaga w produkcji mniej śmieci.

Filozofia zero waste skupia się na redukcji produkowanych odpadów, a zasada 5R (Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Rot) doskonale oddaje jej ideę. Wdrażanie tych zasad krok po kroku może być skuteczną metodą na ograniczenie ilości śmieci w Polsce. Chociaż zmiana nawyków może być dla niektórych trudna, nawet niewielkie kroki w stronę mniej konsumpcyjnego stylu życia mają znaczenie dla ochrony środowiska.

Niepokojące trendy w sposobach pozbywania się niepotrzebnych rzeczy

Dane statystyczne na temat postaw Polaków wobec wyzbywania się zbędnych przedmiotów nie należą do optymistycznych. Tylko co piąty mieszkaniec Polski przekazuje nieużywane przedmioty organizacjom charytatywnym, podczas gdy aż jedna na cztery osoby wyrzuca je bezpośrednio do kosza na śmieci. Co gorsza, aż 38% zapytanych Polaków przyznało, że zbędne rzeczy po prostu zalegają w ich mieszkaniach, nie znajdując dla nich lepszego zastosowania.

Widoczna jest w tym względzie znaczna rozbieżność między młodszym a starszym pokoleniem. Osoby w wieku 18-29 lat znacznie częściej decydują się na sprzedaż niepotrzebnych rzeczy w internecie – robi to 9% z nich. Wśród osób powyżej 60. roku życia, odsetek ten spada do zaledwie 3%. Świadomość ekologiczna związana z przemyślanym pozbyważniem się niepotrzebnych przedmiotów jest w Polsce wciąż niewystarczająca.

Dostępne na rynku narzędzia i aplikacje ułatwiają sprzedaż lub przekazywanie zbędnych rzeczy, co mogłoby pomóc w ograniczeniu problemu zalegających w domach przedmiotów. Niestety, stosunkowo niewielka grupa Polaków sięga po te możliwości. Konieczne jest dalsze budowanie świadomości ekologicznej i promowanie proekologicznych sposobów pozbycia się niepotrzebnych rzeczy, by przeciwdziałać marnowaniu zasobów.

Marnotrawstwo zasobów – groźne konsekwencje dla planety

Dzień Długu Ekologicznego, czyli data, w której Ziemia wyczerpuje swoje zasoby na dany rok, w 2019 roku przypadł już 29 lipca, po zaledwie 7 miesiącach. To alarmujący sygnał, że marnotrawstwo zasobów staje się poważnym zagrożeniem dla naszej planety.

Aby wyprodukować 1 kalorie żywności, wykorzystuje się aż 10 kalorii na etapie produkcji. Tymczasem Federacja Polskich Banków Żywności wykazuje, że marnowanie jedzenia przyczynia się do szybszej degradacji środowiska. Koncepcja Zero Waste, która zyskuje coraz większą popularność, oferuje skuteczne sposoby na ograniczenie zapobieganie konsumpcji i alternatywne sposoby radzenia sobie z nadmiernymi odpadami.

Pomimo to, Polacy wciąż marnują ponad 200 kg jedzenia rocznie, a kraj zajmuje piąte miejsce w Unii Europejskiej pod względem marnotrawstwa żywności. Zmiana tych przyzwyczajeń i większa świadomość ekologiczna mogłyby znacząco przyczynić się do zmniejszenia katastrofy klimatycznej.

Wpływ lęku klimatycznego na wybory życiowe młodego pokolenia

Tak zwany lęk klimatyczny staje się coraz powszechniejszym zjawiskiem, szczególnie wśród młodszych generacji. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez Deloitte, około 3/4 milenialsów i pokolenia Z uważa, że świat znajduje się w krytycznym momencie, jeśli chodzi o reakcję na kryzys klimatyczny. Ten lęk może wpływać na ich plany dotyczące posiadania dzieci.

W Polsce wciąż duża część młodych ludzi jest nieświadoma wagi problemu, ponieważ w szkołach brakuje odpowiedniej edukacji klimatycznej. Byłoby korzystne, gdyby w mierzeniu się z powagą katastrofy klimatycznej zapewniono im adekwatne wsparcie psychologiczne. Tylko w ten sposób młode pokolenie będzie mogło stawiać czoła lękowi związanemu z przyszłością naszej planety.

Ponad 45% respondentów raportuje, że odczuwane emocje negatywnie wpływają na ich codzienne funkcjonowanie. Jednocześnie, aż 59% osób z pokolenia Z odczuwa silny lęk związany ze zmianami klimatu, a 84% – umiarkowany. Konieczne jest zatem podjęcie kompleksowych działań, by wesprzeć młodych ludzi i umożliwić im dokonywanie świadomych wyborów życiowych, mimo wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym.